به گزارش مجله خبری نگار،رژیمهای غذایی گیاهی به رژیمهایی اطلاق میشود که مبتنی بر غذاهای تهیه شده از گیاهان هستند و شامل رژیمهای گیاهخواری و وگان میشوند.
در حالی که رژیمهای وگان تمام محصولات حیوانی را حذف میکنند، رژیم گیاهخواری که فقط گوشت و ماهی را حذف میکند، متنوعتر است و ممکن است شامل لبنیات و تخم مرغ هم باشد. پسکتاریانیسم یا ماهیخواری نیز گوشت را حذف میکند، اما ماهی را خیر.
بر اساس مقالاتی که از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در دسترس علاقهمندان قرار دارند، محبوبیت رژیمهای گیاهی در سرتاسر جهان به دنبال دههها تحقیق علمی و شواهد فزاینده مزایای بالقوه سلامتی آنها، صرفا محدود به بهبود سطح کلسترول و قند خون نیست.
علاوه بر این، افزایش آگاهی نسبت به تاثیرات زیست محیطی پرورش حیوانات، مانند افزایش سطح گازهای گلخانه ای، تخریب زمین و مصرف بیش از حد آب، شماری از مردم را به پیروی از رژیمهای غذایی مبتنی بر گیاهان سوق داده است که میتوانند با محیط زیست سازگارتر باشند. در این میان، برخی از رژیمهای غذایی گیاهی با خطرات متعددی برای سلامتی همراه هستند، به ویژه اگر مصرف زیاد غذاهای گیاهی به اصطلاح «آشغال یا مضر» وجود داشته باشد.
طبق تعریف، غذاهای فوق فرآوری شده، محصولاتی هستند که حاوی حداقل مواد غذایی کامل و کالری بالا، قند افزوده، نمک و چربی هستند. این محصولات ارزش غذایی کمی دارند و با استفاده از افزودنیهای صنعتی ارزان فرآوری شده اند.
سیستم طبقه بندی NOVA محصولات غذایی را بر اساس وسعت فرآیندهای صنعتی که تحت آن قرار میگیرند، دسته بندی میکند. با استناد به این سیستم و بر اساس مقاله منتشر شده توسط هفته نامه مشهور پزشکی بی ام جی، غذاهای ناسالم طیف متنوعی از مواد غذایی با پایه گیاهی را در دل خود جای میدهند:
انواع نان، شیرینی ها، کیکها و کلوچههای تجاری که در کارخانههای مربوطه تولید میشوند
نوشیدنیهای گازدار
تنقلات از پیش بسته بندی شده
نوشیدنیهای لبنی طعم دار
غلات صبحانه
شکلاتهای انرژی زا
سوپهای فوری، سس ها، نودل با طعمهای مختلف و دسرها
غذاهای فوق فرآوری شده را میتوان به راحتی تهیه و مصرف کرد. شاید به همین دلیل است که این دسته از مواد غذایی به جایگزینی غذاهای کامل با فرآوری حداقلی ادامه داده و اکنون بیش از نیمی از کالری دریافتی روزانه بسیاری از افراد در کشورهای با درآمد متوسط و بالا را به خود اختصاص میدهند.
در حالی که یک رژیم غذایی گیاهی سالم و متعادل متنوع است، مصرف مکرر غذاهای فوق فرآوری شده گیاهی با پیامدهای سلامتی منفی همراه است.
به عنوان مثال، در یک کوهورت در سال ۲۰۱۹ که ۱۰۵۱۵۹ بزرگسال را طی یک دوره ۵ ساله تحت بررسی قرار داده بود، محققان مشاهده کردند که حتی افزایش ۱۰ درصدی مصرف غذاهای فوق فرآوری شده با خطر بالاتر بیماریهای قلبی و سکته در ارتباط است.
این افزایش اندک در غذاهای فوق فرآوری شده همچنین با خطر بالاتر ابتلا به برخی از انواع سرطان ها، دیابت نوع ۲ و همچنین افزایش احتمال قرار گیری در معرض مواد شیمیایی مضر از بستههای مواد غذایی همراه است.
علاوه بر این، طبق گزارشهای معتبر. دریافت کالری از رژیمهای گیاهی که سرشار از غذاهای فوق فرآوری شده هستند بیشتر است. همین موضوع ممکن است منجر به افزایش وزن و پتانسیل بیشتر برای ایجاد چاقی شود.
از طرفی دیگر در کنار خطرات مهم سلامتی مرتبط با رژیمهای غذایی غنی از مواد غذایی فوق فرآوری شده، رژیمهای گیاهخواری و وگان نیز با حذف برخی از گروههای غذایی و تشدید کمبود مواد مغذی، بر وخامت شرایط میافزایند.
به طور کلی، برخی از مطالعات نشان داده اند که گیاهخواران و وگانها سطوح پایین تری از مواد مغذی مانند آهن، ویتامین B۱۲، کلسیم، ویتامین دی و اسیدهای چرب امگا ۳ دارند.
به علاوه، مطالعهای مربوط به سال ۲۰۲۲ که از طریق مجله BMC Medicine قابل دسترسی است، نشان داد که بانوان گیاهخوار در مقایسه با زنانی که گهگاه گوشت مصرف میکنند، با خطر بالاتر شکستگی لگن رو به رو هستند.
چنین پیامدهای نامطلوبی ممکن است به حذف منابع گوشتی غنی از آهن و B۱۲ و همینطور منابع حیوانی حاوی کلسیم در رژیمهای گیاهخواری و وگان مرتبط باشد.
این مشکلات در عین حال با عدم جایگزینی مواد مغذی مذکور با میوه ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات و مصرف غذاهای فوق فرآوری شده در افراد تشدید میشوند.
رژیمهای گیاهخواری یا وگان که به درستی برنامه ریزی شده باشند، فواید سلامتی ارزشمندی را ارائه میدهند و میتوانند از بدن در برابر کمبود مواد مغذی و خطرات سلامتی مرتبط با رژیمهای غذایی گیاهی فوق فرآوری شده محافظت کنند.
رژیمهای غذایی گیاهی نه تنها باعث افزایش طول عمر میشوند، بلکه ممکن است از دست دادن عضله را در افراد مسن مبتلا به چاقی کاهش دهند.
آنها در دوران بارداری و شیردهی تا زمانی که نیاز به مواد مغذی را برآورده کنند و همچنین طی فعالیت فیزیکی، ایمن هستند. گفتنی است که این اطلاعات از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در اختیار علاقهمندان قرار گرفته اند.
رژیمهای گیاهی متعادل و برنامه ریزی شده از نظر محتوای تغذیه ای، کیفیت کلی رژیم غذایی را بر اساس شاخص تغذیه سالم بهبود میبخشند. این افزایش کیفیت به واسطه مصرف موارد زیر رخ میدهد:
میوه
سبزیجات غیر نشاستهای
غلات کامل
لبنیات کم چرب
تخم مرغ
پروتئین گیاه
غذای دریایی
چنین رژیمهایی دارای نمک، شکر افزوده، چربی و کالری کمتری هستند. بنابراین، همه رژیمهای غذایی گیاهی با خطرات منفی برای سلامتی همراه نیستند، اما توجه به این نکته مهم است که پیروی از یک الگوی غذایی سالم برای مدیریت خطر بیماریهای قلبی، دیابت و سرطان ضروری است.
منبع:برترین ها